Mae gwaith tîm yn arbed chwaraewr rygbi proffesiynol a ddioddefodd ataliad y gallon

Roedd cyn chwaraewr rygbi proffesiynol yn wynebu ei her anoddaf erioed ar ôl cael ei lorio gan ataliad ar y galon.

Cafwyd hyd i chwaraewr rygbi Caerdydd oedd wedi ymddeol, Nick Williams, wedi cwympo yng ngardd gefn ffrind ym mis Medi 2022 pan oedd i fod i fod yn sylwebu ar gêm ym Mharc yr Arfau, Caerdydd.

Perfformiodd ei ffrind cyflym ei feddwl CPR, cyn i’r EMRTS gyrraedd yr olygfa gydag Ambiwlans Awyr Cymru.

Roedd y cyn rif 8, a ymddeolodd o rygbi proffesiynol yn 2020, ar ei ffordd i dŷ ei ffrind i weld pasport ei ferch pan gwympodd yn sydyn.

Meddai: “Doedd fy ffrind Jase ddim yn gwybod fy mod i'n dod o gwmpas a dim ond ar hap y digwyddodd ei fod yn gweithio o gartref y diwrnod hwnnw. Es i rownd y ffordd gefn i'w ardd, ond roedd wedi pigo allan.

“Pan gyrhaeddodd yn ôl, gwelodd fi yn gorwedd ar ei lawr patio. Roeddwn wedi mynd i ataliad y galon. Diolch byth, ciciodd adrenalin i mewn a dechreuodd berfformio CPR cyn rhybuddio’r gwasanaethau brys.”

Y criw EMRTS ar fwrdd Ambiwlans Awyr Cymru oedd yr Ymarferwyr Gofal Critigol Elliott Rees, Caroline Arter a Rhyan Curtin.

Dywedodd Elliott: “Pan gyrhaeddon ni, roedd Nick newydd dderbyn ei bedwaredd sioc diffibriliwr. Cymerwyd trosglwyddiad gan y criw ambiwlans a oedd wedi gwneud gwaith gwych a gwneud asesiad o gyflwr Nick.

“Mae ein gwasanaeth yn darparu ymyriadau gofal critigol uwch a fyddai fel arfer ar gael mewn ysbyty yn unig.

“Roeddem yn gallu darparu triniaethau o safon ysbyty yng ngardd gefn Jason. Fe wnaethon ni fewnwthio Nick a'i gysylltu ag un o'n peiriannau anadlu - a alluogodd ni i gymryd drosodd ei anadlu, gan amddiffyn ei ymennydd rhag difrod. Rhoesom hefyd rai meddyginiaethau i Nick i'w dawelu a chynhaliom brofion manwl fel sgan uwchsain o'i galon a phrawf nwy gwaed, a all roi cipolwg ar pam mae rhywun wedi cael ataliad ar y galon.

“Unwaith yr oedd Nick yn sefydlog ac wedi ymsefydlu ar y peiriant anadlu, fe wnaethon ni ei drosglwyddo i Ysbyty Athrofaol Cymru.”

Mae gyrfa broffesiynol Nick wedi ei weld yn chwarae i rai o dimau clwb gorau'r byd, gan gynnwys tîm Caerdydd, Ulster, Munster a ochr ‘Super Rugby’, y Gleision Auckland. Mae hefyd wedi ennill sawl cap rhyngwladol i'r Crysau Duon Iau. Yn eironig ddigon, ddeufis cyn y digwyddiad, chwaraeodd mewn gêm dysteb i Lysgennad Ambiwlans Awyr Cymru, James Hook, oedd yn codi arian ar gyfer yr elusen achub bywyd.

Ychydig iawn o'r digwyddiad a fu bron â chostio ei fywyd iddo yn 38 oed yn unig y mae'r Selandwr Newydd yn ei gofio a dywedodd fod ei adferiad dros yr 16 mis diwethaf wedi bod yn un emosiynol iawn.

Dywedodd: “Pan ddeffrais i, gofynnais i fy mrawd a oedden ni wedi ennill neu golli’r gêm, ar ôl meddwl fy mod wedi cael cyfergyd yn chwarae rygbi. Roedd cael gwybod fy mod wedi cael trawiad ar y galon yn llawer i'w gymryd i mewn ac rwyf wedi bod ar daith ers hynny.

“Mae llawer o bobl yn meddwl mai chwaraewyr rygbi yw'r bobl galed hyn, ac rydw i wedi chwarae o flaen miloedd o bobl ar draws y byd, ond dyma'r her fwyaf i mi ei chael o bell ffordd.

“Rydw i mor ffodus i gael fy ngwraig wych Gemma, sydd wedi bod yn gonglfaen i mi bob cam o’r ffordd a fy nhair merch hardd sy’n fy nghadw i fynd.”

Mae Elusen Ambiwlans Awyr Cymru yn dibynnu ar roddion cyhoeddus i godi £11.2miliwn bob blwyddyn i gadw’r hofrenyddion yn yr awyr a cherbydau ymateb cyflym ar y ffordd.

Fel rhan o adferiad Nick, cyfarfu â’r criw meddygol a helpodd i achub ei fywyd, ynghyd â Gemma a’i dair merch sydd bellach yn ddeuddeg, deg a chwe blwydd oed.

Rhoesant linell amser feddygol fanwl i Nick a’i deulu o ba weithdrefnau a gyflawnwyd yn y fan a’r lle a llenwi’r “bylchau” a oedd ar goll o’i gof.

Dywedodd Nick: “Doeddwn i ddim yn sylweddoli cymaint y byddwn i’n elwa o gwrdd â’r criw a helpodd i achub fy mywyd. I ddechrau, roeddwn i eisiau i'm merched gwrdd â'r bobl a achubodd 'fywyd Dad' a dangos iddynt sut olwg sydd ar archarwyr go iawn, yn ogystal â diolch iddynt am bopeth a wnaethant i mi. Fe wnes i elwa cymaint ohono ac felly hefyd fy nheulu.

“Cefais fy nhagu o weld yr hofrennydd a ddaeth allan ataf a chwrdd â phawb, byddaf yn ddyledus iddynt am byth.”

Mae Ambiwlans Awyr Cymru yn cael ei arwain gan feddygon ymgynghorol, yn mynd â thriniaethau o safon ysbyty i’r claf ac, os oes angen, yn eu trosglwyddo’n uniongyrchol i’r ysbyty mwyaf priodol ar gyfer eu salwch neu anaf. I'r claf, gall hyn olygu oriau a arbedir o'u cymharu â gofal safonol a phrofwyd ei fod yn gwella goroesiad ac adferiad cynnar yn fawr.

Mae'r gofal critigol datblygedig hwn yn cynnwys y gallu i roi anesthesia, rhoi trallwysiadau gwaed a chynnal mân lawdriniaethau, i gyd yn lleoliad digwyddiad.

Disgrifir y Gwasanaeth yn aml fel 'adran achosion brys sy'n hedfan', fodd bynnag, gall hefyd ddarparu'r un safon o ofal ar y ffyrdd trwy ei fflyd o gerbydau ymateb cyflym.

Darperir y gwasanaeth 24/7 hwn drwy bartneriaeth Trydydd Sector a Sector Cyhoeddus unigryw. Mae Elusen Ambiwlans Awyr Cymru yn dibynnu ar roddion cyhoeddus i godi’r £11.2 miliwn sydd ei angen bob blwyddyn i gadw’r hofrenyddion yn yr awyr a cherbydau ymateb cyflym ar y ffordd. Mae'r Gwasanaeth Adalw a Throsglwyddo Meddygol Brys (EMRTS) yn cyflenwi ymgynghorwyr GIG medrus iawn ac ymarferwyr gofal critigol sy'n gweithio ar gerbydau'r Elusen.

Fel gwasanaeth Cymru gyfan, bydd ei griwiau ymroddedig, ni waeth ble maent wedi'u lleoli, yn teithio ar hyd a lled y wlad i ddarparu gofal achub bywyd brys.

Ychwanegodd Nick: “Bob dydd rwy’n cyfri fy mendithion ac yn diolch i arwyr Ambiwlans Awyr Cymru am fod yno i mi pan oeddwn eu hangen fwyaf. Nid ydych chi'n sylweddoli pa mor werthfawr yw bywyd na faint rydych chi'n ei gymryd yn ganiataol nes i chi ddod mor agos at golli popeth.

“Does dim digon o ganmoliaeth yn y byd i ddweud pa mor ddiolchgar ydw i.”

Mae Nick yn ôl yn 'gwneud yr hyn mae'n ei wneud orau' fel Pennaeth Rygbi mewn ysgol annibynnol yn Dorset.

Meddai: “Dydw i byth yn stopio meddwl am fy arwyr yn Ambiwlans Awyr Cymru. Bob tro rydyn ni’n gweld hofrennydd, mae fy merch fach yn dweud, ‘edrychwch Dadi, ein ffrindiau ni,’ ac rwy’n cyfri fy mendithion bob dydd ac yn meddwl am y bobl wych hynny ac Ambiwlans Awyr Cymru anhygoel am achub fy mywyd.”